Tölfræði, ársskýrslur og greining

Lög um tímabundinn stuðning við útgáfu bóka á íslensku tóku gildi 1. janúar 2019 og samkvæmt þeim eiga útgefendur rétt á endurgreiðslu á 25% hluta kostnaðar vegna bóka sem útgefnar eru frá þeim degi.

Greining á stuðningi við bókaútgáfu á íslensku

Deloitte vann úttekt á stuðningi við bókaútgáfu á íslensku að beiðni Menningar- og viðskiptaráðuneytisins. Var greiningunni skilaði í lok október 2023 og voru niðurstöður kynntar á ráðstefnu í Veröld, húsi Vigdísar, í febrúar árið eftir. „Helstu niðurstöður … eru að stuðningurinn hafi í fyrsta lagi stuðlað að lægra verði bóka til neytenda en ella. Verðlag á bókum hefur á tímabilinu sem til rannsóknar er hækkað minna en almennt verðlag sem skilgreint er í vísitölu neysluverðs. Þá eru sterkar vísbendingar um að endurgreiðslurnar hafi haft áhrif á fjölda útgefinna titla og stuðlað að fjölbreyttara framboði bóka“ (úr frétt Stjórnarráðsins um ráðstefnuna).

Greining um styrkveitingu til bókaútgáfu á íslensku.

2023 - endurgreiddar 440 milljónir

Á árinu voru 828 umsóknir greiddar út. Heildarkostnaður þessara umsókna sem taldist endurgreiðsluhæfur var rúmar 1.762 m.kr. og var fjórðungshlutur endurgreiddur til útgefenda, alls rúmar 440 m.kr.

Nánar tiltekið voru 770 umsóknir afgreiddar 2023, að viðbættri 151 umsókn frá árinu áður, alls 921 umsókn, og hefði endurgreiðslan vegna þeirra orðið alls um 482,3 m.kr. Sjóðurinn var hins vegar þurrausinn í júlímánuði. Fé sjóðsins var aukið um 80 m.kr. í lok árs og reyndist því hægt að greiða fleiri umsóknir af fjármagni ársins; það sem út af stóð var greitt út á nýju fjárlagaári. Endanleg útkoma ársins 2023 var því sú að greiddar voru 828 umsóknir og nam endurgreiðslan alls um 440,6 m.kr.

Mikilvægt er að hafa í huga að útgefendur hafa níu mánuði frá útgáfudegi til að sækja um endurgreiðslu; þess vegna er stór hluti þeirra bóka sem afgreiddar voru á árinu gefnar út árið áður.

Á eftirfarandi töflum má sjá frekari greiningu eftir kostnaðarliðum, útgáfuformi, fjölda umsókna, greiðslna til hvers útgefanda og endurgreiðslu á hvern titil.- (allar upplýsingar birtar með fyrirvara um innsláttarvillu):

• Tafla 1: Samatekt á kostnaðarliðum.
• Tafla 2-3: Greining og samantekt eftir útgáfuformi/tegund (samkvæmt umsóknum) og kostnaðarliðum.
• Tafla 4: Fjöldi umsókna og greiðslna eftir útgefendum.
• Tafla 5: Endurgreiðsla á hvern titil.

Tafla 1: Samantekt á kostnaðarliðum. Af einstökum liðum vegur prentun þyngst (28,8%) og þar á eftir koma höfundarlaun (15,6%), auglýsingar (11,4%), og loks ritstjórn, hönnun og þýðingar (10,9%, 9,4%, 8,6%). Ath. að taka verður kostnaðarliðum með vissum fyrirvara því fyrir kemur að umsækjandi setji fleiri en eina tegund kostnaðar undir sama liðinn.

Tafla 2: Greining eftir útgáfuformi/tegund (samkvæmt umsóknum) og kostnaðarliðum.

Tafla 3: Samantekt á útgáfuformi/tegund (samkvæmt umsóknum) og kostnaðarliðum.

Tafla 4: Fjöldi umsókna og greiðslna eftir útgefendum.

Tafla 5: Endurgreiðsla á hvern titil (smellið á slóðina). 

Allar upplýsingar birtar með fyrirvara um innsláttarvillur.

2022 - endurgreiddar 417 milljónir

Á árinu voru afgreiddar 883 umsóknir. Heildarkostnaður þessara umsókna sem taldist endurgreiðsluhæfur var rúmar 1.668 m.kr. og var fjórðungshlutur endurgreiddur til útgefenda, alls rúmar 417 m.kr.

Í heild voru afgreiddar 1.034 umsóknir og hefði endurgreiðslan vegna þeirra orðið alls um 474,5 m.kr. Hins vegar var sjóðurinn þurrausinn á haustmánuðum. Eftir að fé sjóðsins var aukið um rúma 41 m.kr. reyndist unnt að afgreiða úthlutun októbermánaðar; það sem út af stóð var greitt út á nýju fjárlagaári. Endanleg útkoma ársins 2022 var því sú að afgreiddar voru 883 umsóknir og nam endurgreiðslan alls um 417 m.kr.

Mikilvægt er að hafa í huga að útgefendur hafa níu mánuði frá útgáfudegi til að sækja um endurgreiðslu; þess vegna er stór hluti þeirra bóka sem afgreiddar voru á árinu gefnar út árið áður.

Á eftirfarandi töflum má sjá frekari greiningu eftir kostnaðarliðum, útgáfuformi, fjölda umsókna, greiðslna til hvers útgefanda og endurgreiðslu á hvern titil.- (allar upplýsingar birtar með fyrirvara um innsláttarvillu):

• Tafla 1: Samatekt á kostnaðarliðum.
• Tafla 2-3: Greining og samantekt eftir útgáfuformi/tegund (samkvæmt umsóknum) og kostnaðarliðum.
• Tafla 4: Fjöldi umsókna og greiðslna eftir útgefendum.
• Tafla 5: Endurgreiðsla á hvern titil.

Tafla 1: Samantekt á kostnaðarliðum. Af einstökum liðum vegur prentun þyngst (27,3%) og þar á eftir koma höfundarlaun (17,2%), auglýsingar (11,9%), og loks ritstjórn, hönnun og þýðingar (10,1%, 9,3%, 8,1%). Ath. að taka verður kostnaðarliðum með vissum fyrirvara því fyrir kemur að umsækjandi setji fleiri en eina tegund kostnaðar undir sama liðinn.

Tafla 5: Endurgreiðsla á hvern titil (smellið á slóðina).

Allar upplýsingar birtar með fyrirvara um innsláttarvillur.

2021 - endurgreiddar 374 milljónir

Á árinu voru afgreiddar 732 umsóknir. Heildarkostnaður þessara umsókna sem taldist endurgreiðsluhæfur var rúmar 1.495 m.kr. og var fjórðungshlutur endurgreiddur til útgefenda, alls tæpar 374 m.kr.

Mikilvægt er að hafa í huga að útgefendur hafa níu mánuði frá útgáfudegi til að sækja um endurgreiðslu; þess vegna er stór hluti þeirra bóka sem afgreiddar voru á árinu gefnar út árið áður.

Á eftirfarandi töflum má sjá frekari greiningu eftir kostnaðarliðum, útgáfuformi, fjölda umsókna, greiðslna til hvers útgefanda og endurgreiðslu á hvern titil.- (allar upplýsingar birtar með fyrirvara um innsláttarvillu):

• Tafla 1: Samatekt á kostnaðarliðum.
• Tafla 2 og 3 : Greining og samantekt eftir útgáfuformi/tegund og kostnaðarliðum.
• Tafla 4 : Fjöldi umsókna og greiðslna eftir útgefendum.
• Tafla 5 : Endurgreiðsla á hvern titil.

Tafla 1: Samatekt á kostnaðarliðum. Af einstökum liðum vegur prentun þyngst (28,1%) og þar á eftir koma höfundarlaun (20,2%), auglýsingar (12,9%), og loks ritstjórn, hönnun og þýðingar (9,8%, 8,6%, 7,1%). Ath. að taka verður kostnaðarliðum með vissum fyrirvara því fyrir kemur að umsækjandi setji fleiri en eina tegund kostnaðar undir sama liðinn.

Tafla 2: Greining eftir útgáfuformi/tegund (samkvæmt umsóknum) og kostnaðarliðum.

Tafla 3: Samantekt á útgáfuformi/tegund (samkvæmt umsóknum) og kostnaðarliðum.

Tafla 4: Fjöldi umsókna og greiðslna eftir útgefendum.

Tafla 5: Endurgreiðsla á hvern titil (smellið á slóðina).

Allar upplýsingar birtar með fyrirvara um innsláttarvillur.

2020 - endurgreiddar 398 milljónir

Árið 2020 er því fyrsta heila árið í starfsemi sjóðsins. Á árinu voru afgreiddar 922 umsóknir. Heildarkostnaður þessara umsókna sem taldist endurgreiðsluhæfur var rúmar 1.593 m.kr. og var fjórðungshlutur endurgreiddur til útgefenda, alls rúmar 398 m.kr.

Mikilvægt er að hafa í huga að útgefendur hafa níu mánuði frá útgáfudegi til að sækja um endurgreiðslu; þess vegna er stór hluti þeirra bóka sem afgreiddar voru á árinu gefnar út árið áður.

Á eftirfarandi töflum má sjá frekari greiningu eftir kostnaðarliðum, útgáfuformi, fjölda umsókna, greiðslna til hvers útgefanda og endurgreiðslu á hvern titil. Allar upplýsingar birtar með fyrirvara um innsláttarvillu.

Tafla 1: Niðurbrot eftir kostnaðarliðum. Af einstökum liðum vegur prentun þyngst (26,8%) og þar á eftir koma höfundarlaun (17,9%), auglýsingar (11,6%), og loks ritstjórn, þýðingar og hönnun (allt um 9%). Ath. að taka verður kostnaðarliðum með vissum fyrirvara því fyrir kemur að umsækjandi setji fleiri en eina tegund kostnaðar undir sama liðinn.

Tafla 2a-b: Hér má sjá greiningu eftir útgáfuformi og kostnaðarliðum. Hér eru innbundnar bækur mest áberandi (38%), þar á eftir barna- og ungmennabækur (22%), kiljuformið (17,4 %) og hljóðbókin (10,1%). Ath. að sama umsókn getur innihaldið fleiri en eitt útgáfuform fyrir sama verkið (t.d. kilju, hljóðbók og rafbók). Töflunni er tvískipt til hægðarauka:

Tafla 2a. Innbundnar bækur, barna- og ungmenntabækur, kiljur og hljóðbækur:

Tafla 2b. Ljóðabækur, rafbækur, ritraðir og sveigjanlegar kápur:

Tafla 3: Fjöldi umsókna og greiðslna eftir útgefendum:

Tafla 4: Endurgreiðsla á hvern titil (smellið á slóðina).

*Lestri var á árinu skipt upp í ritstjórn, prófarkalestur og upplestur.

Allar upplýsingar birtar með fyrirvara um innsláttarvillur.

2019 - endurgreiddar 78 milljónir

Við skoðun á ársuppgjöri þetta fyrsta stuðningsár er mikilvægt að hafa í huga að aðeins hluti bókaútgáfu ársins 2019 er kominn fram. Útgefendur hafa níu mánuði frá útgáfudegi til að sækja um endurgreiðslu og því vantar enn meginþorra bóka sem voru útgefnar eftir mitt ár 2019, þar með talið „jólabókaflóðið".

Á árinu voru afgreiddar 266 umsóknir, en hver umsókn gat innihaldið fleira en eitt útgáfuform fyrir sama verkið (t.d. kilja, hljóðbók og rafbók). Heildarkostnaður þessa umsókna sem taldist endurgreiðsluhæfur var rétt tæpar 312 m.kr. og var fjórðungshlutur endurgreiddur til útgefenda, alls 78 m.kr.

Á meðfylgjandi töflum má sjá niðurbrot eftir útgáfuformi sem og kostnaðarliðum. Af einstökum kostnaðarliðum vegur prentun þyngst (23,6%) og þar á eftir koma ritstjórnarvinna (15,6%), þýðing (15,5%), hljóðupptaka (12,6%), höfundarlaun (11,4%) og auglýsingar/markaðskostnaður (10%).

Tafla 1: Kostnaðarliðir, hlutfall og fjöldi umsókna:

Tafla 2: Kostnaðarliðir og útgáfuform:

Tafla 3: Fjöldi umsókna og greiðslna eftir útgefendum: